|
M E V Z U A T B İ L G İ L E N D İ R M E S İ R K Ü L E R İ |
|
|
TARİH |
16.03.2022 |
|
SAYI |
2022 / 47 |
|
KONU |
ALTIN CİNSİNDEN FİZİKİ VARLIKLARIN FİNANSAL SİSTEME KAZANDIRILMASI HAKKINDA TEBLİĞ YAYIMLANDI. |
ALTIN CİNSİNDEN FİZİKİ VARLIKLARIN FİNANSAL SİSTEME KAZANDIRILMASI HAKKINDA TEBLİĞ YAYIMLANDI.
ÖZET
Yurt içi yerleşik gerçek ve tüzel kişilerin yetkili kuyumcular ve rafineriler aracılığıyla ya da
doğrudan banka şubelerine gelerek bankalardaki altın hesaplarına yatırdıkları fiziki altın
varlıklarının Türk lirası cinsinden mevduat ve katılma hesaplarına dönüştürülmesine imkân
tanınmasına ve hesap sahiplerine sağlanacak desteğe ilişkin ALTIN CİNSİNDEN FİZİKİ
VARLIKLARIN FİNANSAL SİSTEME KAZANDIRILMASI HAKKINDA TEBLİĞ yayımlandı.
Ayrıca ALTIN HESAPLARINDAN TÜRK LİRASI MEVDUAT VE KATILMA HESAPLARINA
DÖNÜŞÜMÜN DESTEKLENMESİ HAKKINDA TEBLİĞ’in 4 üncü maddesinin birinci
fıkrasında değişiklik yapıldı ve yurt içi yerleşik gerçek kişilerin 28/12/2021, yurt içi yerleşik tüzel
kişilerin ise 31/12/2021 tarihinde mevcut olan altın hesabının, hesap sahibinin talep etmesi
halinde dönüşüm fiyatı üzerinden Türk lirasına çevrilmesi uygulamasında “bu tarihten sonra
açılacak işlenmiş ve hurda altın karşılığı altın hesabı bakiyeleri” ibaresi madde metninden
çıkarıldı.
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası tarafından hazırlanan ve 14.03.2022 tarih ve 31778 sayılı
Resmi Gazetede yayımlanan ALTIN CİNSİNDEN FİZİKİ VARLIKLARIN FİNANSAL SİSTEME
KAZANDIRILMASI HAKKINDA TEBLİĞ ile yurt içi yerleşik gerçek ve tüzel kişilerin yetkili
kuyumcular ve rafineriler aracılığıyla ya da doğrudan banka şubelerine gelerek bankalardaki
altın hesaplarına yatırdıkları fiziki altın varlıklarının Türk lirası cinsinden mevduat ve katılma
hesaplarına dönüştürülmesine imkân tanınmasına ve hesap sahiplerine sağlanacak desteğe
ilişkin usul ve esaslar hakkında düzenlemede bulunulmuştur.
Tebliğ düzenlemeleri özetle aşağıdaki gibidir:
I-Tanımlar
(1) Tebliğde geçen;
a) Altın kabul sistemi (AKS): Yetkili rafineriler tarafından oluşturulmuş, yetkili kuyumcular ve
bankalar tarafından kullanılan tüm bilişim sistemleri ile banka şubelerinde yetkili rafineriler
tarafından atanan eksperler aracılığıyla gerçekleştirilen altın toplama sistemlerini,
b) Banka: 5411 sayılı Kanunun 3 üncü maddesinde tanımlanan mevduat ve katılım
bankalarını,
c) Dönüşüm fiyatı: Yurt içi yerleşik gerçek ve tüzel kişilerce fiziki olarak bankalardaki altın
hesaplarına getirilen altının gram karşılığının Türk lirasına çevrildiği gün Merkez Bankasınca
belirlenecek usul ve esaslara göre ilan edilen gram altının Türk lirası karşılığı alış fiyatını,
ç) Fiziki altın: Yetkili kuyumcular veya bankalar tarafından teslim alınan ve 11/8/1989 tarihli
ve 20249 sayılı Resmî Gazetede yayımlanan Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında 32
sayılı Kararda tanımlanan standart işlenmemiş altınlardan 1 kilogram ve altındaki külçe ve bar
şeklindeki altınları, standart dışı işlenmemiş altınlardan hurda şeklindeki altınları ve işlenmiş
altınları,
d) Merkez Bankası: Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankasını,
e) BİST: Borsa İstanbul A.Ş.’yi,
f) Milyem değeri: 22/6/2016 tarihli ve 29750 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Bankaların
Kıymetli Maden Alım Satımına İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik ile belirlenen
milyem değerleri asgari ölçüt olmak üzere kullanılacak milyem değerlerini,
g) Standart altın: En az 995/1000 saflıkta olan, Londra Altın Piyasasınca (London Bullion
Market Association-LBMA) veya BİST nezdindeki Kıymetli Madenler ve Kıymetli Taşlar
Piyasasınca tanınan rafinerilerden birinin amblemini ya da damgasını ve seri numarasını
taşıyan, bu piyasalarda standart altın olarak işlem gören en az 1 kg ağırlığındaki külçe altınları,
ğ) Vade sonu fiyatı: Türk lirası mevduat veya katılma hesabının vadesinde saat 11:00’de
Merkez Bankası tarafından ilan edilen 995/1000 veya 1000/1000 saflıktaki gram altının Türk
lirası karşılığı alış fiyatını,
h) Yetkili kuyumcu: 14/4/2021 tarihli ve 31454 sayılı Resmî Gazetede yayımlanan Kuyum
Ticareti Hakkında Yönetmelik uyarınca yetki belgesi almış kuyum işletmelerinden yetkili
rafineriler ile anlaşması bulunan ve AKS’ye erişimi olan kuyumcuları,
ı) Yetkili rafineri: BİST Rafineriler Listesinde yer alan Türkiye’de kurulu ve bankalar ile altın
cinsinden fiziki varlıkların finansal sisteme kazandırılması amacıyla anlaşma yapan AKS’ye
erişimi olan rafinerileri,
i) Yurt içi yerleşik gerçek kişi: Yurt dışında işçi, serbest meslek müstakil iş sahibi Türk
vatandaşları dahil Türkiye’de kanuni yerleşim yeri bulunan gerçek kişileri,
j) Yurt içi yerleşik tüzel kişi: Bankalar ve Merkez Bankasınca belirlenen diğer mali kuruluşlar
hariç olmak üzere Türkiye'de kanuni yerleşim yeri bulunan tüzel kişileri,
ifade eder.
II-Fiziki altınların kabulü
1) Uygulamaya katılmak isteyen yurt içi yerleşik gerçek ve tüzel kişilerin işlem anında yetkili
rafineriyle anlaşması olan bankalar nezdinde altın hesabının bulunması gerekmektedir.
(2) Yurt içi yerleşik gerçek ve tüzel kişiler fiziki altınlarını, milyem değeri üzerinden
hesaplanacak gram cinsinden has altın miktarını tespit etmek üzere yetkili kuyumcuya veya
bankaya teslim eder.
(3) AKS ile mutabakatı sağlanan has altın miktarı yurt içi yerleşik gerçek veya tüzel kişinin
bankadaki altın hesabına işlem anında yetkili rafineri veya banka aracılığıyla aktarılır.
(4) Yetkili kuyumcu veya banka tarafından fiziki olarak teslim alınan altınlar işlenmek üzere
yetkili rafineriye teslim edilir.
(5) Yetkili rafineri tarafından işlenerek standart altına tamamlananlar ilgili bankaya fiziki olarak
transfer edilir.
III-Altın hesaplarının dönüşümü
(1) Hesap sahibinin talep etmesi durumunda hesabındaki has altın bakiyesi dönüşüm fiyatı
üzerinden Türk lirasına çevrilerek 3, 6 ay veya 1 yıl vadeli Türk lirası mevduat veya katılma
hesabı açılır.
(2) Türk lirası mevduat veya katılma hesabına dönüştürülen altınlar bankalarca dönüşüm fiyatı
üzerinden Merkez Bankasına satılır.
(3) Bankanın mevduat hesabına uygulayacağı faiz oranı Merkez Bankasınca belirlenen bir
hafta vadeli repo ihale faiz oranının altında olamaz. Katılma hesabına sağlanacak getirinin
Merkez Bankasının katılım bankaları ile açık piyasa işlemleri kapsamında yaptığı bir hafta
vadeli geri satım vaadi ile alım işlemlerinde oluşan maliyetten düşük olması halinde aradaki
farkı katılım bankacılığı esasları çerçevesinde katılım bankası karşılayabilir, karşılanmayan
kısım için Merkez Bankasınca ödeme yapılmaz.
(4) Merkez Bankası, bankanın mevduat hesabına uygulayacağı azami faiz oranını belirlemeye
yetkilidir.
(5) Merkez Bankası tarafından bu uygulama kapsamında açılan Türk lirası mevduat veya
katılma hesaplarına vade sonunda yenilenme imkânı tanınabilir. Yenilenen hesap ilk açılışta
dönüşümü yapılan altın tutarı ve vade sonu fiyatı üzerinden destekten yararlanmaya devam
eder. Hesabın yenilenmesine ilişkin kapsam, usul ve esaslar Merkez Bankasınca belirlenir.
IV-Vade sonu işlemleri
(1) 3, 6 ay veya 1 yıl vadeli olarak açılan Türk lirası mevduat veya katılma hesaplarına vade
sonunda Türk lirası mevduat hesabı sahibine anapara ile faiz, katılma hesabı sahibine ise
vade sonundaki katılma hesabı bakiyesi banka tarafından ödenir.
(2) Vade sonu fiyatının dönüşüm fiyatından yüksek olması ve fiyat farkı üzerinden hesaplanan
tutarın banka tarafından ödenecek faiz veya kâr payından yüksek olması durumunda, fiyat
farkı üzerinden hesaplanan tutardan faiz veya kâr payı düşülerek hesaplanan tutar Merkez
Bankasınca mevduat veya katılma hesabı sahibine ödenmek üzere ilgili bankaya aktarılır.
(3) Türk lirası mevduat veya katılma hesabından vadeden önce çekim yapılması halinde
Merkez Bankasınca fiyat farkına ilişkin ödeme yapılmaz.
(4) Bu uygulama kapsamında açılan Türk lirası mevduat veya katılma hesaplarına Merkez
Bankasınca belirlenecek usul ve esaslara göre vade sonunda ilave getiri ödenebilir.
(5) 29/12/2021 tarihli ve 31704 sayılı Resmî Gazetede yayımlanan Altın Hesaplarından Türk
Lirası Mevduat ve Katılma Hesaplarına Dönüşümün Desteklenmesi Hakkında Tebliğ (Sayı:
2021/16) kapsamında işlenmiş ve hurda altın karşılığının Türk lirasına dönüştürülmesi
suretiyle açılan hesaplar da dördüncü fıkrada belirtilen ilave getiriden yararlanabilir.
(6) Bu Tebliğ kapsamında gerçekleştirilecek her türlü işlemin, suç gelirlerinin aklanması ve
terörün finansmanının önlenmesine ilişkin ulusal ve uluslararası standartlara uygun
gerçekleştirildiğine dair kontrol bankalarca yapılır.
V- İstisnalar
(1) 16/10/2006 tarihli ve 2006/11188 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulan
Mevduat ve Kredi Faiz Oranları ve Katılma Hesapları Kâr ve Zarara Katılma Oranları ile Özel
Cari Hesaplar Dahil Bu İşlemlerde Sağlanacak Diğer Menfaatler Hakkında Kararın 4 üncü
maddesinin birinci fıkrası ile 10/2/2020 tarihli ve 31035 sayılı Resmî Gazetede yayımlanan
Mevduat ve Kredi Faiz Oranları ve Katılma Hesapları Kâr ve Zarara Katılma Oranları Hakkında
Tebliğ (Sayı: 2020/3)’in 3 üncü maddesinin birinci fıkrasının birinci cümlesi ve dördüncü fıkrası
hükümleri bu Tebliğ kapsamında açılacak Türk lirası mevduat ve katılma hesaplarına
uygulanmaz.
VI- Diğer hükümler
(1) Bu Tebliğ kapsamında işlem yapan yetkili kuyumcu, yetkili rafineri ve bankalara, Merkez
Bankasının belirleyeceği usul ve esaslar çerçevesinde komisyon ve/veya masraf ödenebilir.
Tebliğ yayımı tarihinde yürürlüğe girmiştir.
Bilgilerinize sunulur.
Saygılarımızla…