7440 SAYILI KANUNA GÖRE BEYAN EDİLMEMİŞ GELİR VE KAZANÇLARIN BEYAN YÖNTEMLERİ
7440 sayılı Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılması ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun, 12/3/2023 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.
Kanunla; vergi ve cezalar ile diğer borçların yapılandırılması, ödeme kolaylığı, geçmiş dönemlere ilişkin matrah ve vergi artırımında bulunan mükelleflere ayrıcalıklar, işletme kayıtlarının gerçek duruma uygun hale getirilmesi, ihtilaflı alacakların yeniden yapılandırılması ve sulh yoluyla çözüme kavuşturulması, beyan edilmemiş veya eksik beyan edilmiş gelir ve kazançların gecikme zammı ve gecikme faizi uygulanmaksızın pişmanlıkla, izaha davet kapsamında veya kendiliğinden beyan edilmesi gibi imkânlar getirilmiştir.
Bu yazımızda; beyan edilmemiş veya eksik beyan edilmiş gelir, kazanç veya vergiye tabi diğer gelirler yönünden; pişmanlıkla, kendiliğinden veya izaha davet yoluyla beyanname verilmesi suretiyle Kanun kapsamında beyan etme imkânından nasıl yararlanılacağına ilişkin açıklamalara yer verilecektir.
1-BEYAN EDİLMEMİŞ GELİR VE KAZANÇLARIN PİŞMANLIKLA BEYANI
31 Aralık 2022 tarihinden (bu tarih dâhil) önceki dönemlerde elde edilmiş gelir ve kazançlarla ya da vergiye tabi diğer gelirler için beyanname vermemiş olanların veya eksik beyanda bulunanların (ticari ve zirai kazanç, serbest meslek kazancı, kira geliri, değer artışı kazancı, tapu harcı vb.) bu Kanun kapsamında pişmanlık hükümlerinden yararlanarak 31 Mayıs 2023 tarihine kadar (bu tarih dâhil) beyanda bulunmaları mümkündür.
Bu durumda tahakkuk eden;
- Vergilerin tamamının,
- Pişmanlık zammı yerine Yİ-ÜFE oranları esas alınarak güncellenen tutarın,
ödenmesi durumunda; vergi cezalarının ve pişmanlık zammının tahsilinden vazgeçilecektir.
Unutulmaması gereken, matrah ve vergi artırımı kapsamına giren vergi türleri de dâhil olmak üzere Vergi Usul Kanununun 371 inci maddesinde yazılı kayıt ve şartlar dâhilinde bütün vergi türleri (emlak vergisi hariç) itibarıyla pişmanlıkla beyanda bulunulması mümkündür.
2-BEYAN EDİLMEMİŞ GELİR VE KAZANÇLARIN KENDİLİĞİNDEN BEYANI
31 Aralık 2022 tarihinden (bu tarih dâhil) önceki dönemlerde elde edilmiş gelir ve kazançlarla ya da vergiye tabi diğer olaylar için beyanname vermemiş olanların veya eksik beyanda bulunanların (ticari ve zirai kazanç, serbest meslek kazancı, kira geliri, değer artışı kazancı, tapu harcı vb.) bu Kanun kapsamında kendiliğinden beyanname verme hükümlerinden yararlanarak 31 Mayıs 2023 tarihine kadar (bu tarih dâhil) beyanda bulunmaları mümkündür.
Bu durumda tahakkuk eden;
- Vergilerin tamamının,
- Gecikme faizi yerine Yİ-ÜFE oranları esas alınarak güncellenen tutarın,
ödenmesi durumunda; vergi cezalarının ve zammın tahsilinden vazgeçilecektir.
Kendiliğinden beyanname verilmesi, bu beyannameler hakkında, matrah ve vergi artırımına ilişkin hükümler saklı kalmak kaydıyla, vergi incelemesi ve yapılan inceleme sonucu mükellefler adına vergi ve ceza tarhiyatı yapılmasına engel teşkil etmeyecektir.
3- İZAHA DAVET KAPSAMINDA BEYAN
31 Aralık 2022 tarihinden (bu tarih dâhil) önceki dönemlere ilişkin olarak 31 Mayıs 2023 tarihine kadar (bu tarih dâhil) izaha davet kapsamında verilecek beyannameler üzerinden tarh ve tahakkuk ettirilecek vergiler için bu Kanunun 4 üncü maddesi hükümlerinden yararlanılması mümkündür.
- Bu durumda tarh ve tahakkuk eden;
- Vergilerin tamamının,
Hesaplanan zam yerine Yİ-ÜFE oranları esas alınarak güncellenen tutarın ödenmesi durumunda; vergi cezalarının ve zammın tahsilinden vazgeçilecektir.
Ayrıca, Kanunun yayım tarihi olan 12 Mart 2023 tarihi itibarıyla 30 günlük beyanname verme süresi geçmemiş veya Kanunun yayım tarihinden 31 Mayıs 2023 tarihine kadar (bu tarih dâhil) yapılan tebligatlar üzerine verilecek olan beyannameler 31 Mayıs 2023 tarihine kadar (bu tarih dâhil) verilerek Kanun hükümlerinden yararlanılabilecektir.
Matrah ve vergi artırımı kapsamına giren vergi türleri de dâhil olmak üzere bütün vergi türleri itibarıyla beyanda bulunulması mümkündür.
4-BAŞVURU SÜRESİ VE YERİ
Kanun kapsamında pişmanlıkla, kendiliğinden veya izaha davet kapsamında beyanda bulunmak isteyen mükelleflerin, 31 Mayıs 2023 tarihine kadar (bu tarih dâhil) Tebliğ ekinde yer alan durumlarına uygun dilekçe (Ek: 4/B, 4/C, 4/D) ile birlikte vergi beyannamelerini, bağlı oldukları vergi dairesine, beyannamelerini elektronik ortamda vermeleri zorunda olanların ise elektronik ortamda vermeleri gerekmektedir.
5-ÖDEMELERİN SÜRESİ VE YERİ
Pişmanlıkla, kendiliğinden veya izaha davet kapsamında beyanda bulunularak yapılandırılan borçlar, borçlunun tercihine göre peşin veya taksitler halinde ödenebilecektir.
5.1-Peşin Ödeme Durumu
Kanun kapsamında yapılandırılan borçların tamamının ilk taksit ödeme süresinin son günü olan 3/7/2023 (30/6/2023 tarihinin resmi tatile rastlaması nedeniyle) tarihine kadar (bu tarih dâhil) ödenmesi halinde;
- Yapılandırılan borçlara katsayı uygulanmayacaktır.
- Yİ-ÜFE oranları esas alınarak hesaplanan tutardan %90 indirim yapılacaktır.
Peşin ödemelerin, yapılandırılan borçlara herhangi bir katsayı uygulanmadığından taksitli ödemeye göre daha avantajı bulunmaktadır.
Peşin veya taksitli ödeme seçeneğinin tercih edilmesi ve ilk taksit ödeme süresi içinde ödenmesi gereken tutarların ödenmemesi veya eksik ödenmesi hâlinde, hesaplanan tutarların tamamının ilk taksiti izleyen ayın sonuna kadar geç ödeme zammı ile birlikte ödenmesi şartıyla katsayı uygulanmaksızın Kanundan yararlanılır. Ancak, peşin ödeme indiriminden yararlanılamayacaktır.
5.2. Taksitle Ödeme Durumu
Yapılandırılan borçların taksitle ödenmek istenmesi halinde, başvuru sırasında 12, 18, 24, 36 veya 48 eşit taksitte ödeme seçeneklerinden biri seçilebilecek ve ilk taksit 3/7/2023 (30/6/2023 tarihinin resmi tatile rastlaması nedeniyle) tarihine kadar (bu tarih dâhil), kalan taksitler de takip eden aylık dönemler
Taksitle ödeme durumunda, yapılandırılmış borçlara, ayrıca aşağıda yer alan katsayılar uygulanarak tahsil edilecektir.
| 12 eşit taksitte yapılacak ödemelerde | 1,09 |
| 18 eşit taksitte yapılacak ödemelerde | 1,135 |
| 24 eşit taksitte yapılacak ödemelerde | 1,18 |
| 36 eşit taksitte yapılacak ödemelerde | 1,27 |
| 48 eşit taksitte yapılacak ödemelerde | 1,36 |
Öte yandan;
- Borçların, başvuru sırasında tercih edilen taksit sayısından daha fazla taksitte ödenmesi mümkün değildir. Başvuru sırasında seçilen taksit sayısından daha az taksitte ödeme yapılması mümkün olup, bu durumda ödenecek tutar ilgili katsayıya göre düzeltilecektir.
- Başvuru sırasında taksitli ödeme seçilmesine rağmen, yapılandırılan borcun tamamının ilk taksit ödeme süresi içinde ödenmesi halinde ayrıca bir katsayı hesaplanmayacak ve Yİ-ÜFE tutarından %90 oranında indirim yapılacaktır.
- Taksitli ödeme seçeneğinin tercih edilmesi ve ilk taksit ödeme süresi içinde ödenmesi gereken tutarların süresinde ödenmesi halinde, kalan taksitlerin tamamının ilk taksiti izleyen ayın sonuna kadar ödenmesi hâlinde katsayı uygulanmaksızın Kanundan yararlanılır. Ancak, peşin ödeme indiriminden yararlanılamayacaktır.
6- KANUN HÜKÜMLERİNDEN YARARLANMA HAKKININ KAYBEDİLMESİ DURUMLARI
Aşağıda yer alan durumlar hâlinde Kanun hükümlerinden yararlanma hakkı kaybedilecektir.
Kanun kapsamında ödenmesi gereken taksitlerden;
- Birinci ve/veya ikinci taksitlerin ödeme sürelerinde (3 Temmuz 2023 ve 31 Temmuz 2023) ödenmemesi veya eksik ödenmesi,
- Birinci ve ikinci taksitlerin süresinde ödenmesine rağmen bir takvim yılında üçten fazla taksitin süresinde ödenmemesi veya eksik ödenmesi,
- Süresinde ödenmeyen veya eksik ödenen taksit tutarlarının en geç son taksiti (peşin ödeme seçeneğinin tercih edilmesi halinde ilk taksiti) izleyen ay sonuna kadar ve ödemede gecikilen her ay ve kesri için gecikme zammı oranında hesaplanacak geç ödeme zammı ile birlikte ödenmemesi.
7- MÜCBİR SEBEP HALİNDE KANUNDAN YARARLANMA
Hazine ve Maliye Bakanlığınca mücbir sebep hâli ilan edilen Adana, Adıyaman, Diyarbakır, Elazığ, Gaziantep, Hatay, Kahramanmaraş, Kilis, Malatya, Osmaniye ve Şanlıurfa İlleri ile Sivas İlinin Gürün İlçesindeki dairelere yapılacak başvurunun süresi, mücbir sebep hâlinin sona erdiği tarihi takip eden üçüncü ayın sonuna kadar yapılabilecektir. Kanun kapsamında ödenmesi gereken tutarların ilk taksiti ise; başvuru süresinin sona erdiği tarihi takip eden ayın sonuna kadar, diğer taksitler ise bu taksiti takip eden aylık dönemler hâlinde ödenecektir.
Buna göre, Kahramanmaraş İlinde meydana gelen depremlerden dolayı mücbir sebep hali ilan edilen illerde Kanun kapsamında yapılacak başvuruların 31/10/2023 tarihine kadar (bu tarih dâhil) yapılması ve ödenecek birinci taksitin (peşin ödeme dâhil) 30/11/2023 tarihine, ikinci taksitin 2/1/2024 (31/12/2023 tarihinin resmi tatile rastlaması nedeniyle) tarihine kadar (bu tarihler dâhil), diğer taksitlerin ise takip eden aylarda ödenmesi gerekmektedir.
Kanundan yararlanmak üzere yapılacak başvuruların ve buna bağlı taksit ödemelerinin süreleri mücbir sebep hali ilan edilen yerlerdeki dairelere yönelik uzadığından, bu dairelerin dışında mücbir sebep kapsamında olmayan yerlerdeki dairelere bu Kanun kapsamında yapılacak başvuru ve ödeme süreleri uzamayacaktır.
8- ÖDEME KANALLARI
Yapılandırılan borçlar borçlunun tercihine göre taksitler halinde veya peşin olarak;
Gelir İdaresi Başkanlığına ait (gib.gov.tr) internet adresi (İnteraktif Vergi Dairesi ve GİB Mobil Uygulaması) üzerinden;
- Anlaşmalı bankaların kredi kartları ile
- Anlaşmalı bankaların banka kartları veya banka hesabından,
- Yabancı ülkede faaliyet gösteren bankalara ait kartlarla,
- Anlaşmalı bankaların; şubelerinden ve alternatif ödeme kanallarından (İnternet Bankacılığı, Telefon Bankacılığı, Mobil Bankacılık vb.),
- Vergi dairesi veznelerine,
- PTT şubelerine,
ödenebilecektir.
KAYNAKÇA
7440 Sayılı Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılması ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun.
1 Seri No’ lu Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılmasına İlişkin 7440 Sayılı Kanun Genel Tebliği.
Gelir İdaresi Başkanlığı’ nın Beyan Edilmemiş Gelir Ve Kazançların Beyanı Broşürü (Nisan/2023, Yayın No: 476)