DAVA AÇMA SÜRESİ GEÇMEMİŞ VEYA DAVA AŞAMASINDAKİ BORÇLARIN YAPILANDIRILMASI VE DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN HUSUSLAR
7440 sayılı Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılması ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun, 12/3/2023 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.
Kanunla; vergi ve cezalar ile diğer borçların yapılandırılması, ödeme kolaylığı, geçmiş dönemlere ilişkin matrah ve vergi artırımında bulunan mükelleflere ayrıcalıklar, işletme kayıtlarının gerçek duruma uygun hale getirilmesi, ihtilaflı alacakların yeniden yapılandırılması ve sulh yoluyla çözüme kavuşturulması, beyan edilmemiş veya eksik beyan edilmiş gelir ve kazançların gecikme zammı ve gecikme faizi uygulanmaksızın pişmanlıkla, izaha davet kapsamında veya kendiliğinden beyan edilmesi gibi imkânlar getirilmiştir.
Bu yazımızda aşağıda yer alan hususlara yer verilecektir.
- Dava konusu vergi ve vergi cezaları ile idari para cezalarının yapılandırmadan nasıl yararlanılacağı,
- Başvurularının nereye, ne zaman ve nasıl yapılacağı,
- Borçların hangi sürede ve nasıl ödeneceği,
1. İHTİLAFA KONU VERGİ VE VERGİ CEZALARI
1.1. Dava Açma Süresi Geçmemiş ya da Vergi Mahkemesinde Dava Açılmış (Henüz Karara Bağlanmamış) Olması Durumunda
Bu durumda, vergi aslının %50’sinin,
- Gecikme faizi ve zammı gibi fer’i alacaklar yerine Yİ-ÜFE oranları esas alınarak güncellenen tutarın ödenmesi gerekmektedir.
Bu durumda;
- Vergi aslının %50’sinin,
- Vergi aslına bağlı olan (vergi ziyaı) cezaların tamamının,
- Gecikme faizi ve zammı gibi fer’i alacakların tamamının,
tahsilinden vazgeçilecektir.
1.2. İhtilafın Üst Yargıda Olması Durumunda
Bu durumda Vergi mahkemesince veya istinaf başvurusu üzerine bölge idare mahkemesince verilmiş en son karara bakılacaktır.
En son karar Terkin ise;
- Vergi aslının %10’unun,
- Gecikme faizi ve zammı gibi fer’i alacaklar Yİ-ÜFE oranları esas alınarak güncellenen tutarın ödenmesi gerekmektedir.
Bu durumda;
- Vergi aslının %90’ının,
- Vergi aslına bağlı olan (vergi ziyaı) cezaların tamamının,
- Gecikme faizi ve zammı gibi fer’i alacakların tamamının,
tahsilinden vazgeçilecektir.
- En son karar Tasdik ya da Tadilen Tasdik ise;
- Tasdik edilen vergi aslının tamamının,
- Terkin edilen kısmın %10’unun,
Gecikme faizi ve zammı gibi fer’i alacaklar yerine Yİ-ÜFE oranları esas alınarak güncellenen tutarın, ödenmesi gerekmektedir.
Bu durumda;
- Terkin edilen vergi aslının %90’ının,
- Vergi aslına bağlı olan (vergi ziyaı) cezaların tamamının,
- Gecikme faizi ve zammı gibi fer’i alacakların tamamının,
tahsilinden vazgeçilecektir.
Öte yandan, Kanunun yayımı tarihi itibariyla (12/3/2023) tarhiyat sonrası uzlaşma hükümlerinden yararlanılmak üzere başvuruda bulunulmuş, uzlaşma günü verilmemiş ve uzlaşma günü gelmemiş ya da uzlaşma sağlanamamış veya uzlaşma temin edilememiş, ancak dava açma süresi geçmemiş alacaklar da yapılandırmadan faydalanabilir.
2. İHTİLAFA KONU USULSÜZLÜK VE ÖZEL USULSÜZLÜK CEZALARI
İhtilafa konu usulsüzlük ve özel usulsüzlük cezalarında;
- Dava açma süresi geçmemiş veya vergi mahkemesinde devam ediyorsa cezanın %25’inin,
- En son karar terkin ise terkin edilen cezanın %10’unun,
En son karar tasdik veya tadilen tasdik ise;
- Tasdik edilen cezanın %50’sinin,
- Terkin edilen kısmın %10’unun,
ödenmesi gerekmektedir.
Bu durumda, kalan cezaların tahsilinden vazgeçilecektir.
3. İHTİLAFA KONU İDARİ PARA CEZALARI
- Dava açma süresi geçmemiş veya dava ilk derece mahkemesinde ise %50’sinin,
- En son karar terkin ise terkin edilen cezanın %10’unun,
- En son karar tasdik veya tadilen tasdik ise;
- Tasdik edilen cezanın tamamının,
- Terkin edilen cezanın %10’unun
- Faiz, gecikme faizi ve zammı gibi fer’i alacaklar yerine Yİ-ÜFE oranları esas alınarak güncellenen tutarının ödenmesi gerekmektedir.
Bu durumda;
- Kalan ceza tutarının,
- Faiz, gecikme faizi ve zammı gibi fer’i alacakların tamamının,
tahsilinden vazgeçilecektir.
Bu durumda;
- Kalan ecrimisil tutarının,
- Faiz, gecikme faizi ve zammı gibi fer’i alacakların tamamının,
tahsilinden vazgeçilecektir.
4. BAŞVURU ŞEKLİ, ZAMANI VE YERİ
Başvuruların, 31/5/2023 tarihine kadar (bu tarih dâhil) yapılması gerekmektedir. Başvuruda aşağıda yer alan hususlara dikkat edilmesi gerekmektedir.
a) Dava açma süresi geçmemiş veya dava açılmış olan borçlar için başvurular, bağlı bulunulan tahsil dairesine yazılı olarak yapılmalı ve başvuru dilekçesinde dava açılmayacağı, açılmış davalardan vazgeçileceği yönünde iradenin belirtilmesi gerekmektedir.
b) Kanunun yayım tarihi itibarıyla uzlaşma talepli tarhiyatlar için madde hükmünden yararlanmak isteyen mükelleflerin uzlaşma talebinden vazgeçmeleri de şarttır.
c) Birden fazla dava dosyası bulunan mükellefler dilekçelerinde, hangi dava dosyası için madde hükümlerinden yararlanmak istediklerini belirteceklerdir.
d) Tüzel kişiler ya da tüzel kişiliği haiz olmayan teşekküller tarafından açılan davalardan vazgeçme yetkisi bunların kanuni temsilcilerinde bulunduğundan, madde hükmünden yararlanma başvuruları kanuni temsilcileri tarafından yapılacaktır.
Dava açma süresi geçmemiş veya dava açılmış olan borçlar için 213 ve 6183 sayılı Kanunlar ile diğer kanunlarda yer alan sorumluluk düzenlemeleri nedeniyle kefiller, şirket ortakları ve kanuni temsilciler gibi amme borçlusu sayılan kişilerin sorumlu oldukları tutar dikkate alınarak Kanun hükümlerinden yararlanması mümkün bulunmamaktadır.
e) Vergi dairelerince ikmalen, re’sen veya idarece yapılan tarhiyatlarla ilgili davalara konu alacaklar için Kanun hükmünden yararlanmak isteyenlerin, Tebliğ ekinde yer alan durumlarına uygun dilekçeyi iki örnek hazırlayarak bağlı bulundukları vergi dairesine vermeleri gerekmektedir.
f) İdari para cezaları ile ilgili davalara konu alacaklar için, Kanun hükmünden yararlanmak isteyenlerin, Tebliğ ekinde yer alan durumlarına uygun üç örnek olarak hazırlayarak idari para cezasını veren idarelere vermeleri gerekmektedir. Başvuru dilekçeleri idari para cezasını veren idarelere verilmekle birlikte Kanun kapsamında yapılandırılan alacaklara ilişkin ödemeler ilgili vergi dairesine yapılacaktır.
5. BORÇLARIN ÖDENME SÜRESİ VE ŞEKLİ
Yapılandırılan borçlar, borçlunun tercihine göre peşin veya taksitler halinde ödenebilecektir. Taksitlerin ödeme süresinin son gününün resmi tatile rastlaması halinde süre, tatili izleyen ilk iş günü mesai saati sonunda biter.
5.1. Peşin Ödeme Avantajı
Kanun kapsamında yapılandırılan borçların tamamının ilk taksit ödeme süresinin son günü olan 3/7/2023 (30/6/2023 tarihinin resmi tatile rastlaması nedeniyle) tarihine kadar (bu tarih dâhil) ödenmesi halinde;
- Yapılandırılan borçlara katsayı uygulanmayacak ve Yİ-ÜFE oranları esas alınarak hesaplanan tutardan %90 indirim,
- İdari para cezalarının aslından %25 indirim,
- Yapılandırılan alacak sadece fer’i alacak ise hesaplanan Yİ-ÜFE tutardan %50 indirim yapılacaktır.
5.2. Taksitle Ödeme
Yapılandırılan borçların taksitle ödenmek istenmesi halinde, başvuru sırasında 12, 18, 24, 36 veya 48 eşit taksitte ödeme seçeneklerinden biri seçilebilecek ve ilk taksit 3 Temmuz 2023 (30/6/2023 tarihinin resmi tatile rastlaması nedeniyle) tarihine kadar (bu tarih dâhil), kalan taksitler de takip eden aylık dönemler halinde ödenecektir.
Taksitle ödeme durumunda, yapılandırılmış borçlara, ayrıca aşağıda yer alan katsayılar uygulanarak tahsil edilecektir.
| 12 eşit taksitte yapılacak ödemelerde | 1,09 |
| 18 eşit taksitte yapılacak ödemelerde | 1,135 |
| 24 eşit taksitte yapılacak ödemelerde | 1,18 |
| 36 eşit taksitte yapılacak ödemelerde | 1,27 |
| 48 eşit taksitte yapılacak ödemelerde | 1,36 |
Borçların, başvuru sırasında tercih edilen taksit sayısından daha fazla taksitte ödenmesi mümkün değildir. Başvuru sırasında seçilen taksit sayısından daha az taksitte ödeme yapılması mümkün olup bu durumda ödenecek tutar ilgili katsayıya göre düzeltilecektir.
Başvuru sırasında taksitli ödeme seçilmesine rağmen, yapılandırılan borcun tamamının ilk taksit ödeme süresi içinde ödenmesi halinde ayrıca bir katsayı hesaplanmayacak ve Yİ-ÜFE tutarından %90 oranında indirim yapılacaktır.
Taksitli ödeme seçeneğinin tercih edilmesi ve ilk taksit ödeme süresi içinde ödenmesi gereken tutarların süresinde ödenmesi halinde, kalan taksitlerin tamamının ilk taksiti izleyen ayın sonuna kadar ödenmesi hâlinde katsayı uygulanmaksızın Kanundan yararlanılır. Ancak, peşin ödeme indiriminden yararlanılamayacaktır.
6. YARARLANMA HAKKININ KAYBEDİLME DURUMLARI
Kanun kapsamında ödenmesi gereken taksitlerden;
- Birinci ve/veya ikinci taksitlerin ödeme sürelerinde (3 Temmuz 2023 ve 31 Temmuz 2023) ödenmemesi veya eksik ödenmesi,
- Birinci ve ikinci taksitlerin süresinde ödenmesine rağmen bir takvim yılında üçten fazla taksitin süresinde ödenmemesi veya eksik ödenmesi,
- Süresinde ödenmeyen veya eksik ödenen taksit tutarlarının en geç son taksiti (peşin ödeme seçeneğinin tercih edilmesi halinde ilk taksiti) izleyen ay sonuna kadar ve ödemede gecikilen her ay ve kesri için gecikme zammı oranında hesaplanacak geç ödeme zammı ile birlikte ödenmemesi,
hâlinde Kanun hükümlerinden yararlanma hakkı kaybedilecektir. Bu durumda, borçlular Kanun kapsamında yaptıkları ödemeler oranında Kanundan yararlanabilecekler.
KAYNAKÇA
7440 Sayılı Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılması ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun.
1 Seri No’ lu Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılmasına İlişkin 7440 Sayılı Kanun Genel Tebliği.
Gelir İdaresi Başkanlığı’ nın Dava Açma Süresi Geçmemiş Veya Dava Aşamasındaki Borçların Yapılandırılması Broşürü (Nisan/2023, Yayın No: 474)